Τετάρτη, Δεκεμβρίου 05, 2007

Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΛΟΥΝΤΕΜΗ

Βρήκα ένα βιβλίο πρόσφατα που δεν ήξερα καν ότι υπήρχε. Πρόκειται για ένα βιβλίο που εξιστορεί μια ακόμη μαύρη σελίδα στην ελληνική ιστορία. Κάπου στην εποχή όπου αυτοί που αυτοαποκαλούνταν πατριώτες συνεργάζονταν με μια ιδιαίτερη ευκολία με τους Γερμανούς και αργότερα με τους Άγγλους και την Αμερική. Καταδίκαζαν – εκτελούσαν – φυλάκιζαν και εξόριζαν στις υπαίθριες φυλακές. Μακρόνησος – Αη Στράτης – Ικαρία – Φολέγανδρος… Για όσους δεν γνωρίζουν ο Λουντέμης κατηγορήθηκε για έσχατη προδοσία, για αντεθνική δράση κλπ γνωστά της εποχής και μετά από χρόνια εξορίας στην Ικαρία – Μακρόνησο και Αη Στράτη και ενώ πλέον είναι ετοιμοθάνατος από τις κακουχίες και το ξύλο δικάζεται για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» . Αλλά θα περάσω κατευθείαν στο θέμα χωρίς να κάνω καθόλου σχολιασμό των γεγονότων αφού μιλάνε από μόνα τους. Παραθέτω λοιπόν ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Λάμπρου Ζιώγα , φίλο του Μενέλαου Λουντέμη , «Η Δίκη του Μενέλαου Λουντέμη»:

Ο Θεοτοκάτος (συνήγορος του Λουντέμη) παίρνει από το τραπέζι ένα πανόδετο βιβλίο με γαλάζια ξεθωριασμένα εξώφυλλα, το ανοίγει και αρχίζει να απαγγέλει, καθαρά και βροντόφωνα για να μπορούν να τον παρακολουθούν όλοι:

Εγώ είμαι ο γκρεμιστής

Γιατί εγώ είμαι κι ο χτίστης

Ο διαλεχτός της άρνησης

Κι ο ακριβογιός της πίστης.

Και θέλει και το γκρέμισμα

Νου και καρδιά και χέρι.

Στου μίσους τα μεσάνυχτα

Τρέμει ενός πόθου αστέρι.

Κι αν είμαι της νυχτιάς βλαστός,

Του χαλασμού πατέρας,

Πάντα κοιτάζω προς το φως

Το απόμαυρο της μέρας.

Εγώ ο σεισμός ο αλύπητος,

Εγώ κι ο ανοιχτομάτης

Του μακρεμένου αγναντευτής

Κι ο κλέφτης κι ο απελάτης

Και με το καριοφύλλι μου

Και με το απελατίκι

Την πολιτεία την κάνω ερμιά,

Γη χέρσα το χωράφι.

Εδώ ο θεοτοκάτος σταματά , στρέφεται προς το μάρτυρα και λέει:

- Περιμένω ν’ ακούσω τη γνώμης σας γι’ αυτό το κείμενο κύριε μάρτυς.

Ο Καραχάλιος (μάρτυρας- αστυνόμος γενικής ασφάλειας) όμως σωπαίνει. Ύστερα από λίγο λέει:

- Δεν μπορώ να εκφράσω γνώμη μόνο από ένα απόσπασμα.

- Τότε παρακαλώ τον πρόεδρο να μου επιτρέψει να συνεχίσω, λέει ο Θεοτοκάτος.

Κάλλιο φυτρώστε αγραγκαθιές

Και κάλλιο ουρλιάστε, λύκοι,

Κάλλιο φουσκώστε ποταμοί,

Και κάλλιο ανοίχτε , τάφοι,

Και , δυναμίτη, βρόντηξε

Και σιγοστάλαξε αίμα

Παρά σε πύργους άρχοντας

Και σε ναούς το ψέμα.

Των πρωτογέννητων καιρών

Η πλάση με τα’ αγρίμια

Ξανάρχεται. Καλώς να’ ρθη.

Γκρεμίζω την ασχήμια…

Εδώ σταματάει πάλι ο συνήγορος και ξαναρωτάει το μάρτυρα:

- Μήπως τώρα κύριε μάρτυς, σχηματίσατε γνώμη;

Αντί για απάντηση ο μάρτυρας ρωτά:

- Τίνος είναι αυτό το βιβλίο;

- Γιατί κύριε μάρτυς σας ενδιαφέρει;

- Ναι, με ενδιαφέρει.

- Γιατί σας ενδιαφέρει; Εσείς είπατε προηγουμένως ότι για να σχηματίσετε άποψη για κάποιο έργο δεν σας ενδιαφέρει ο συγγραφέας αλλά το περιεχόμενο και μόνο αυτό.

- Μα ξέρετε κύριε συνήγορε… Όταν γνωρίζουμε το συγγραφέα μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τι λέει. Λοιπόν πέστε μου σας παρακαλώ τίνος είναι για να μπορέσω να κρίνω και να εκφέρω γνώμη.

- Δεν θα σας τον πω, γιατί αυτό αντιβαίνει στη συμφωνία που κάναμε πριν λίγο. Κι ύστερα εσείς μόνος σας είπατε ότι κρίνετε αντικειμενικά ένα λογοτεχνικό έργο. Το κρίνετε απ’ το περιεχόμενο κι όχι από το συγγραφέα του.

Εδώ επεμβαίνει ο εισαγγελέας :

- Τέλος πάντων, κύριε συνήγορε, θα μας τον πείτε καμιά φορά αυτόν το συγγραφέα του κειμένου;

Ο Πρόεδρος Φαρμάκης, που έχει χάσει φαίνεται την υπομονή του, γυρίζει προς τον εισαγγελέα και λέει:

- Αφήστε κύριε εισαγγελέα . Κάποιος του ίδιου φυράματος με το Λουντέμη θα είναι κι αυτός.

Ο Θεοτοκάτος ήρεμος άνοιξε το βιβλίο για να συνεχίσει το διάβασμα. Βλέποντας τον ο πρόεδρος τινάχτηκε πάνω σαν να τον σούβλισαν με πυρωμένα σουβλιά και λέει ουρλιάζοντας:

- Κύριε συνήγορε δεν σας επιτρέπω να συνεχίσετε. Δεν σας επιτρέπω να διαβάζετε ενώπιόν μας τέτοια κείμενα. Αυτό που διαβάσατε δεν είναι ποίημα, είναι λίβελλος εναντίον του έθνους, είναι ένα κείμενο αντεθνικόν, που πρέπει να κατασχεθεί και να καταστραφεί αμέσως, ενώ εκείνος που το’ γραψε , αν δεν έχει καταδικαστεί μέχρι τώρα , πρέπει να καθήσει στο εδώλιο μαζί με τον πελάτη σου, να καταδικαστεί για εσχάτη προδοσία και να κρεμαστεί… Αυτός δεν είναι Έλλην , είναι προδότης, εχθρός της πατρίδας… είπε ο πρόεδρος και κάθησε. Έτρεμε ολόκληρος από το θυμό του.

- Κύριε πρόεδρε, λέει ο Θεοτοκάτος, ομολογώ πως τέτοιο λαβράκι δεν το περίμενα στα δίχτυα μου. Εγώ αλλού ψάρευα ,συμπληρώνει, δείχνοντας τον μάρτυρα κατηγορίας. Το ποίημα που απήγγειλα πριν λίγο ενώπιόν σας και που εσείς το χαρακτηρίσατε λίβελλον εναντίον του έθνους, αντεθνικόν κλπ κλπ είναι απόσπασμα απ’ το γνωστό ποίημα «Ο εκδικητής» που κυκλοφορεί σήμερα στην Ελλάδα ελεύθερα και διαβάζεται από όλους τους Έλληνες . Εκείνος που τόγραψε και που κατά τη γνώμη σας πρέπει να δικαστεί για προδοσία δεν είναι άλλος από τον εθνικό μας ποιητή Κωστή Παλαμά, που όλο το έθνος τον διαβάζει, τον αγαπά και τον τιμά. Ναι, ο Κωστής Παλαμάς κύριε πρόεδρε. Και για να πεισθείτε καταθέτω το βιβλίο με τα γκρίζα εξώφυλλα λέγοντας:

- Όσο προδότης είναι, κύριε πρόεδρε, ο εθνικός μας ποιητής, άλλο τόσο είναι προδότης κι ο Λουντέμης, που έγραψε το βιβλίο «Βουρκωμένες μέρες» και για το οποίο τόσο λυσσαλέα διώκεται.

Το ακροατήριο ξεσπά σε χειροκροτήματα. Ο πρόεδρος αιφνιδιάζεται, τα χάνει. Δεν ξέρει τι να κάνει. Και για να βγει από τη δύσκολη θέση χτυπά το κουδούνι αμήχανα και διακόπτει τη συνεδρίαση λέγοντας:

- Άνθρωποι είμαστε κι εμείς, δεν μπορεί να τα ξέρουμε όλα.

13 σχόλια:

Rakuneta είπε...

panta xairomai na diavazw to blog sas! mou dinei trofi.... gia skepsi

Διαπορος είπε...

Βαγγέλη κι εγώ αυτές τις μέρες σκεφτόμουν να έγραφα ένα απόσπασμα απο ένα άλλο βιβλίο του Λουντέμη!...
Δεν ήξερα αυτή την ιστορία για τη δίκη...πάντως οτι υπήρχαν τόσο γελοίοι να δικάσουν έναν συγγραφέα για το έργο του,είναι γνωστό!Θα ήθελα να διαβάσω κάποια στιγμή και το Βουρκωμένες μέρες.Ο Λουντέμης μ'αρέσει πολύ όχι μόνο για το συναίσθημα που σου δίνει και γι'αυτά που λέει που είναι πολύ ωραία, αλλά και γιατί μου είναι πολύ κατανοητός σε σχέση με άλλους.

Να πω την αλήθεια δεν πολυκαταλαβαίνω το ποίημα του Παλαμά τι θέλει να πεί
Φωτεινή

Unknown είπε...

Rakuneta ευχαριστούμε αυτή η τροφή είναι καλό να δίνεται και μάλιστα είναι χωρίς θερμίδες. :-Ρ
Φωτεινή να γράψεις να διαβάσουμε. Όσο Λουντέμη κι αν διαβάσω δεν με κουράζει καθόλου.Κι εγώ πάντως να σου πω την αλήθεια δεν το' χω διαβάσει το Βουρκωμένες μέρες. Αλλά όπως και παααρα πολλά είναι στη λίστα...
Έχεις δίκιο ότι είναι πολύ κατανοητός και ξέρεις πολλές φορές αυτό είναι το πιο δύσκολο νομίζω ... Να μπορείς να εκφράσεις τα πάντα ακόμα και βαθιά συναισθήματα μέσω απλού λόγου. Αν κρίνω από εμένα όποτε προσπαθώ να εκφράσω κάτι βαθύτερο καταφεύγω σε "ποίηση" (ας πούμε δλδ ποίηση για να μην πω τπτ χειρότερο) που κανείς δεν καταλαβαίνει στην τελική. Τέλοσπαντων.
Όσον αφορά το ποίημα του Παλαμά θα σου απαντήσω με ένα άλλο απόσπασμα από το βιβλίο του Λουντέμη "Ο Κονταρομάχος" που έχει γράψει για τον Βάρναλη:
"Ο Παλαμάς είχε το άτυχο προνόμιο να αγκαλιαστεί πρώτα απ' τους "εστετ". Ο λαός μετά από αυτό τον είδε με δυσπιστία άλλοτε με αμηχανία. "Είναι μεγάλος... Σύμφωνοι. Μα εγώ γιατί δεν τον καταλαβαίνω;","Μα ακριβώς γι' αυτό είναι μεγάλος" σου'λεγαν και σε έριχναν σε μεγαλύτερη αμηχανία. Αλλά η ιερή αλήθεια πρέπει να ειπωθεί. Άμα κάνεις μια ορισμένη αφαίρεση , όταν βγάλεις όσην φύρα έπρεπε να χε βγει απ' τον ίδιο τον Παλαμά τότε ότι μείνει(και είναι πολύ) μαρτυρεί την παρουσία ενός ποιητή που ξεκίνησε απ' τις πιο γάργαρες ελληνικές πηγές. Μελωδός , γνήσιος, μεγαλόφωνος αλλά αληθινός...."

raslowbap είπε...

Κάπου εδώ ταιριάζει το η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της που λένε. Την καληνύχτα μου.

unripe είπε...

Σε στιγμές λογοκρισίας δικάζεται το έργο και τιμωρείται ο συγγραφέας. Ομως σε αυτό το παράδειγμα διακρίνεται η εικόνα της λογοκρισίας (αλλά και η αξία των κρατικών μηχανισμών που λειτουργούσαν-ούν σαν το μακρύ χέρι των αστικών συμφερόντων).

Η λογοκρισία είναι κι αυτή ένα μέσο. Ενα μέσο που χρησιμοποιείται σαν την εσχάτη κριτική απέναντι στην γνώση και την παιδεία και όχι μόνο. Ομως, είναι ένα λάθος μέσο ή μέσο επικίνδυνο όταν πέσει στα χέρια της μειοψηφικής ταξικής εξουσίας που την χρησιμοποιεί πιο εύκολα και καλύτερα;

Το θέμα συμπίπτει χρονικά στο σήμερα με την "δίκη Πλεύρη". Τα πράγματα δεν έχουν ξεκαθαρίσει αρκετά σχετικά με την "ελευθερία του λόγου" και έτσι βάλαμε δικαστές να ξεκαθαρίσουν τις ρατσιστικές ρουκέτες από τις ιστορικές διαδικασίες. Θα είναι μία "λογοκριμένη δίκη" ή θα είναι ένα σκαλοπάτι ανάσας για το λεγόμενο νέο ρατσιστικό νόμο.

Είναι ακόμα νωρίς, για να ξεχωρίσουμε την λογοκρισία ή για να την χρησιμοποιήσουμε;

Σε τέτοιες στιγμές, δικαστές αναζητούν χνάρια της πολιτικής διαδικασίας για να ορίσουν το δίκαιο. Και εδώ κρύβεται όλη η σημασία. Είναι φανερό πως δεν δικαζόταν μόνο το έργο του Λ. αλλά και ο ίδιος, ούτε ο Παλαμάς απλά κλήθηκε ως υπεράσπιση για να καταδικάσει την αμάθεια της μηχανής της λογοκρισίας. Το κατάφερε;

Η πολιτική καταστάλαξη της ιστορικής αλήθειας και η κοινωνική δικαίωση της συμφωνούντος πραγματικότητας σίγουρα θα τα κατάφερνε αλλά δεν ήταν εφικτή.

Είναι ακόμα νωρίς για να την κάνουμε εφικτή; Οχι, είναι απαραίτητη. Κι όμως ακόμα!!!!

Ωστόσο η μοναδική δίκη που είναι δίκαιη είναι αυτή που σε απαλλάσσει από τις κατηγορίες και αυτή λίγες φορές έχει γίνει. Και κλείνω με αυτό γιατί ακόμα κι αν αθωωθεί ο Πλεύρης (ενώ ο Λ. δεν τα κατάφερε) θα τον έχει δικάσει κάθε ελεύθερη συνείδηση που συμμετέχει στην κοινωνία (κάτι που δεν έγινε στον Λ.). Και εκεί είναι η πλειοψηφική "αλήθεια". Αυτήν θέλουμε να κάνουμε κοινωνικό νόμο για να νοιώθουμε ήσυχοι με τα όρια της πραγματικότητας πάνω στα οποία ζούμε και θέλουμε ακόμα πολλές πολιτικές μάχες για να τον "επιβάλλουμε"!

unripe είπε...

2 καταπληκτικά βιβλία εκτός από το Βουρκωμένες Μέρες είναι το 'Τα πλοία δεν άραξαν' και το "Ο Μεγάλος Δεκέμβρης"

Το δεύτερο προτείνω να λάβει την πρωτιά της επιλογής σας στην λίστα καθώς περνάμε από τη επέτειο της Επανάστασης που χάθηκε στην Ελλάδα.

νομίζω ότι είναι πιο ενδιαφέρον από το Βουρκωμένες μέρες ..παρότι δεν το χω διαβάσει.. καθώς δεν περιλαμβάνει καθολικά διηγήματα αλλά κομμάτια μιας εξεγερμένης πραγματικότητας ζωντανής και ουσιαστικής μνήμης.

Βαγγέλης είπε...

Αλέξη θα έλεγα ότι στα χέρια οποιασδήποτε εξουσίας είναι επικύνδυνη η ελευθερία του να λογοκρίνουν. Και επίσης συμφωνώ στο ότι η σημαντικότερη δίκη είναι της πλειοψηφίας. Που ο λαός τότε κατά κύριον λόγο ήταν στο πλευρό του Λουντέμη. Τώρα βέβαια όσον αφορά το βιβλίο του Πλεύρη και του Λουντέμη, εντάξει , ότι δεν υπάρχει ουδεμία σχέση φυσικά το γνωρίζεις αλλά δεν είναι καν αντίστοιχα. Δηλαδή άλλο τα διηγήματα και άλλο οι υποτιθέμενες πολιτικές ή ιστορικές αλήθειες του Πλεύρη.
Δεν έχω διαβάσει ούτε το Βουρκωμένες μέρες ούτε το "Ο Μεγάλος Δεκέμβρης" αφού ο Λουντέμης τυχαίνει να έχει μία τεράστια βιβλιογραφία. Πάντως σίγουρα θα τα διαβάσω.

unripe είπε...

Μα δεν έβαλα σε σύγκριση τα βιβλία αλλά την συγκυρία. Ολα τα επιχειρήματα ήταν για την λογοκρισία και όχι για το περιεχόμενο ή για το ύφος των 2 βιβλίων. Εννοείτε πως ούτε το έργο και ο βίος του Λουντέμη είναι σαφώς αξιοπρεπές κάτι που δεν αντιστοιχεί στον άλλον ούτε με σφαίρες...

Απλά τη δίκη, στην οποία υπέπεσαν τα 2 αντιφατικά έργα, την έκρινα ως λάθος χειρισμό σκόπιμο ή μη... εστιάζοντας στην λογική που χρησιμοποιείτε για να δικάσει σε σχέση με την "κοινή αλήθεια"

Εξάλλου ο Λουντέμης εκδιώχθηκε από την Ελλάδα και κατέφυγε στην Ρουμανία αφού του αφαιρέθηκε μέχρι και η ελληνική υπηκοότητα...κάτι που σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να γίνει στον άλλον ελληναρά...κρίμα...

Louis είπε...

Καλησπέρα!Μολις διαβαζω τετοιου ειδους αποσπασματα καταλαβαινω τι χανω..Ευτυχως που υπαρχουν και ανθρωποι που μου το υπενθυμιζουν..
Περιμενω και αποσπασμα απο βιβλιο Καλλιγεροπουλου... LOUIS

Βαγγέλης είπε...

Louis γιατί λες οτι χάνεις; Στο χέρι σου είναι να διαβάσεις ότι βιβλίο θες.

κυκλάμινο είπε...

Χρόνια Πολλά και Καλή χρονιά!
Πω, πω! Έχεις θέμα, κι εγώ ήρθα τόσο αργά!
Θα ξανάρθω!

Βαγγέλης είπε...

Καλή χρονιά Κατερίνα και σ' εσένα..
Ποτέ δεν είναι αργά. Είσαι πάντα ευπρόσδεκτη. :-)

Β.Σ. είπε...

Στην δίκη του Μ.Λουντέμη κατέθεσε ως μάρτυρας υπεράσπισης ο Κώστας Βάρναλης όπου αστραψε και βρόντηξε κατά αυτων των γελοίων κατήγορων.Για περισσότερα στο Βιβλιο του Μ.Λουντέμη ''Ο ΚΟΝΤΑΡΟΜΑΧΟΣ''